ارزیابی و مقایسه اثرات زیست محیطی دو روش بهره برداری جنگل (مطالعه موردی: بخش نمخانه جنگل خیرود)

جنگل های شمال ایران دارای غنای گونه ای قابل توجه بوده و به لحاظ گونه های بومی و در معرض خطر دارای اهمیت جهانی است. استفاده از سیستم چوبکشی زمینی, هرچند بیشترین مشکلات محیط زیستی را سبب می شود، اما عملیاتی معمول برای خروج چوب از عرصه قطع است. هدف از این مطالعه ارزیابی و مقایسه اثرات محیط زیستی، صدمه به توده باقیمانده, زادآوری و کمی کردن این اثرات است. آثار یادشده شامل وسعت صدمه دیدگی, الگو, اندازه، توزیع صدمات و اثرات بعد از عملیات بهره برداری می باشد که با استفاده از دو روش بهره برداری گرده بینه کوتاه و بلند مورد بررسی قرار گرفته است. این تحقیق در جنگل خیرود انجام و برای چوبکشی از اسکیدر چرخ لاستیکی تیمبرجک استفاده شد. ارزیابی صدمه به توده باقیمانده بعد از عملیات بهره برداری در طول مسیر چوبکشی و همچنین برداشت نوارهای کشیدن کابل برای مطالعه صدمه به زادآوری با آماربرداری صد در صد انجام شد. نتایج نشان داد که در نوارهای کشیدن کابل، صدمه به زادآوری 44 و 36 درصد و همچنین صدمه به درختان باقیمانده در اطراف مسیرهای چوبکشی 3/2 و 1/4 درصد به ترتیب در روش گرده بینه کوتاه و گرده بینه بلند است. بیشترین میانگین مقدار صدمه (97 %) به متر اول تنه وارد شده و همچنین در داخل محدوده 4 متری از مرکز مسیر چوبکشی (80 %) اتفاق افتاده است. نتایج به طور آشکار نشان می دهد که روش بهره برداری گرده بینه کوتاه در مقایسه با روش بهره برداری گرده بینه بلند صدمه کمتری به توده باقیمانده وارد می کند. موقعیت درخت نسبت به مسیر چوبکشی دارای اثر معنی داری بر مقدار و ارتفاع زخم ها در درختان باقیمانده است. مسیرهای چوبکشی با طراحی و ساخت مناسب باید دارای پهنای مناسب برای خروج چوب از جنگل باشد. صدمه به توده باقیمانده با طراحی و برنامه ریزی مناسب و آموزش گروه عملیات چوبکشی می تواند کاهش یابد.